Co robić, gdy koń "wybija" w kłusie?
Żeby nie stracić równowagi w kłusie zwróć uwagę na następujące rzeczy:
- "Za wysoko się wybijam". Jeśli chodzi o kłus anglezowany to: nie należy używać żadnej (albo prawie żadnej) siły w celu wybijania się. Wystarczy poddać się ruchowi konia i wykorzystać - do unoszenia się - tylko energię przekazaną przez konia. Wystarczy, że siedzenie minimalnie oderwie się od siodła.
- Strzemiona pomagają w utrzymaniu równowagi, ale nie mogą dźwigać ciężaru jeźdźca. Większa część ciężaru jeźdźca powinna spoczywać na kolanach i udach - bez kurczowego ich zaciskania. Ruch w górę (podczas anglezowania) nie może być stawaniem w strzemionach. Dobrym ćwiczeniem jest tu anglezowanie bez strzemion (ze stopami wyjętymi ze strzemion).
- Należy koniecznie unikać usztywnienia tułowia. Trzeba po prostu o tym cały czas myśleć, aż "wejdzie to w krew" i problem zniknie.
- Na latające łydki też nie ma innego sposobu, jak przestać nimi wymachiwać. To tylko kocie ogony poruszają się niezależnie od woli ich właścicieli. Trzeba nieco mocniej przyłożyć łydki do boków konia i pilnować, żeby pięta była najniższym punktem Twojego ciała. Na początku trzeba piętę świadomie "wciskać" w dół.
W kłusie ćwiczebnym - należy usiąść jak najbliżej przedniego łęku, w najgłębszym miejscu siodła i podciągnąć nieco miednicę do przodu (wciągnąć nieco brzuch, zachowując wyprostowaną postawę tułowia - ruch przeciwny do wygięcia się w krzyżu do tyłu). Pozwoli to lepiej amortyzować ruchy konia. Nie napinać się. Nogi dobrze przyłożyć do boków konia, jakby chciało się go nimi obejmować i do siebie przyciągnąć (bez jakiegoś wysiłku, żeby koń nie zaczął od tego uciekać). Dobra postawa i równowaga może też pomóc koniowi. Często jego twardy chód wynika z tego, że napina grzbiet chroniąc go przed obijaniem.
Kiedy dodawać łydkę w kłusie anglezowanym?
Wtedy, gdy opuszczamy się na siodło, najmocniej w chwili najgłębszego siadu. Z dwóch powodów:
- działanie łydek jest wówczas najbardziej efektywne,
- możesz wzmocnić działanie łydek działaniem ciężaru Twojego ciała (dosiadu), a jeśli to możliwe, najlepiej używać więcej niż jednej pomocy jednocześnie.
Ale uwaga:
Jeśli koń utrzymuje równe i wymagane przez Ciebie tempo i rytm, łydki pozostają nieaktywne, w lekkim kontakcie z bokami konia wynikającym z ich swobodnego opuszczenia. No i oczywiście stabilne (w stałym położeniu). Działanie łydkami czy trzeba, czy nie trzeba, powoduje stopniowe "znieczulanie" konia na tę
Półsiad
Żeby odciążyć grzbiet konia podczas skoków przez przeszkody, jeździec powinien przyjąć postawę siedzącą odciążającą tzw. półsiad ("lekki dosiad). Jeździec stwarza wtedy koniowi możliwość utrzymania równowagi przed, w czasie i po skoku bez przeszkadzania mu swym ciężarem. Półsiad ułatwia jeźdźcowi podążanie za ruchem konia. Półsiad został wprowadzony dopiero na początku XX w. Przedtem jeźdźcy siedzieli na koniu daleko odchyleni do tyłu z nogami wyciągniętymi do przodu. Siedząc w ten sposób, byli w prawdzie bezpieczniejsi, bo gdy koń potknął się lub upadł, nie mógł ich tak łatwo przerzucić przez łeb. Koń jednak był tym dosiadem bardzo obciążony, a w czasie skoków nawet wyhamowany. Jeździec nie mógł też dobrze posługiwać się wodzami. Dopiero Włoch Fryderyk Caprilli wpadł na pomysł, że środek ciężkości jeźdźca i konia muszą pozostawać w równowadze także w czasie skoków przez przeszkody. On to wprowadził półsiad pochylony do przodu, wprawdzie chwiejny dla jeźdźca, wspomagający jednak ruch konia do przodu. Ten nowy sposób dosiadu był dla jeźdźców w ówczesnych czasach niepojęty, a wręcz rewolucyjny. Wielu jeźdźców sceptycznie podchodziło do tego i nazwali półsiad drwiąco "siadem małpy". Gdy jednak w konkursach skoków zaczęli wygrywać ci, którzy w ten sposób siedzieli na koniach, nawet sceptycy stopniowo nabrali do niego przekonania. Obecnie przygotowania do skoków przez przeszkody byłyby nie do pomyślenia bez półsiadu, a jest on także niezbędny w czasie jazdy konnej w terenie. Ponieważ półsiad różni się od dosiadu stosowanego w czasie ujeżdżenia konia, można go zacząć ćwiczyć dopiero wtedy, gdy jeździec w dostatecznym stopniu opanował już dosiad.
W półsiadzie trzeba pamiętać o tym, że:
* puśliska należy skrócić o dwie, trzy dziurki, wtedy odpowiednio wyżej znajdą się kolana;
* jeździec powinien pochylić tułów do przodu;
* jeździec nie siedzi mocno w siodle, lecz lekko na nim;
* jeździec trzyma ręce z wodzami poniżej grzywy konia po prawej i po lewej stronie na jego szyi;
* jeździec stoi w strzemionach, stopy są w pełni obciążone i dlatego powinny być wsunięte głęboko w strzemiona. W ten sposób masa ciała jeźdźca przemieszcza się z grzbietu na boki konia.
W tej tak dla konia obciążonej pozycji jeździec może w czasie skoków i jazdy konnej w terenie stosować wszystkie rodzaje chodów. Szczególnie ważny jest półsiad w czasie szybkiego galopu. Im szybciej koń porusza się do przodu, tym bardziej wydłuża krok i przemieszcza środek ciężkości do przodu. Jeśli jeździec chce utrzymać równowagę, musi swój środek ciężkości również odpowiednio przemieścić, a to może wykonać tylko w półsiadzie. Jeżeli jeździec nie zrobi tego, jego dosiad będzie niepewny i nie będzie mógł zastosować skutecznie popędzających pomocy jeździeckich.
Ideałem byłby jeździec dostosowany do ruchu konia, w swobodnych rękach i tułowiu pochylonym do przodu i mocno przylegających, popędzających łydkach. Jego stawy barkowe, łokciowe i nadgarstka powinny być rozluźnione, aby ruchy ciała konia nie powodowały drżenia rąk trzymających wodze.
Praca na drągach i koziołkach
W czasie nauki skoków, tak jak i w czasie każdej nauki, obowiązuje zasada, że zaczyna się od rzeczy łatwych, zwiększając wymagania zależnie od postępów. Ten okres nauki można rozpoczynać wtedy, gdy jeździec opanował jazdę w półsiadzie. Najpierw jeździec musi się nauczyć elastycznego i swobodnego przystosowania do ruchów konia. Dlatego jeździec rozpoczyna naukę od przechodzenia w stępie pojedynczego drąga leżącego na ziemi. Po kilku przejazdach dokłada się kolejno kilka drągów (w odległości najczęściej 1m), tworząc szereg. Odległości między drągami zależą od wykroku konia (najczęściej wynosi od 90 do 110 cm). Ślady kopyt powinny być dociśnięte w środku odległości między dwoma kolejnymi drągami. Dokładną odległość przystosowuje się do długości kroku konia (...)
Jeździec w półsiadzie rozpoczyna naukę od przechodzenia tych drągów w stępie. Następnie odległość między drągami można zwiększyć, spowoduje to przyspieszenie chodu konia przez drągi, tj. kłus. Następnie odległość między drągami powinna wynieść 130-150 cm. Jeździec powinien przejeżdżać na koniu na wprost, zawsze pośrodku drąga. Te ćwiczenia jeździec powinien na początku wykonywać w strzemionach, a potem bez strzemion. Po kilku ćwiczeniach można też wodze uwiązać na szyi konia. Jeździec prowadzi konia na skróconej węzłem wodzy do drąga, a następnie ręce opiera o biodra lub wyciąga je na boki i w ten sposób przejeżdża przez drągi. Koniem kieruje w tym czasie masą ciała i łydkami.
Gdy koń i jeździec prawidłowo przechodzą przez szereg drągów, ostatni z nich zastępuje się koziołkiem. Następna fazą jest więc jazda przez koziołki (cavaletti lub pinerole). Są to również drągi z drewna, na końcu których umocowane są krzyżaki. Drągi muszą być grube i okrągłe, aby koń mógł je dobrze widzieć. Nie powinny być dłuższe niż 2-3 m. W przeciwnym razie utrzymanie konia na wprost byłoby trudne dla jeźdźca jadącego przez koziołki rozstawione jeden za drugim. Koń miałby wtedy dużo możliwości do ich wyminięcia.
Podczas pracy na ujeżdżalni na drągach i koziołkach, w celu oswojenia jeźdźca i przyzwyczajenia konia stopniuje się trudności układu. Po przyzwyczajeniu konia do jednej czynności, zwiększa się stopień trudności według kolejności:
- pojedynczy drąg,
- szereg drągów,
- szereg drągów, ostatni zastąpiony koziołkiem,
- układ przemienny - drąg, koziołek, drąg, koziołek itd.
- szereg koziołków.
W zależności od ustawienia wysokość koziołków wynosi 20-30 cm. Koziołki rozstawia się jedne za drugimi w odległości takiej jak rozmieszcza się drągi. Koń musi teraz podnosić nogi około 20 cm wyżej, ponieważ koziołki nie leżą bezpośrednio na ziemi. Jego ruch do przodu musi mieć także większy impet. Pracę zaczyna jeździec najpierw z jednym, a potem stopniowo z trzema koziołkami umieszczonymi w odległości 80-100 cm. Jeździec popędza konia przez pierwszy koziołek w stępie na wodzy skróconej z lekko pochylonym tułowiem do przodu, ale nie w pozycji zgarbionej. Siła mocy popędzających zależy od parcia konia do przodu. Skrócona wodza stwarza koniowi możliwość utrzymania swobodnej równowagi. Jeżeli koń przechodzi przez jeden koziołek spokojnie i równomiernie, to stopniowo można rozstawić dalsze.
Jeździec nie może przeszkadzać koniowi ani dosiadem, ani ręką z wodzami. Początkowo przysparza to dużo trudności. W szybkim ruchu konia łatwo może się zdarzyć, że jeździec przechyli tułów do tyłu. To duży błąd, ponieważ znajduje się on za ruchem konia i zablokuje go swoim, ruchem zamiast go wesprzeć. Także ręce wraz z tułowiem zostaną pociągnięte do tyłu. Gwałtownie pociągnięte wodze nie tylko spowodują bolesny ucisk pyska, ale koń nie będzie mógł utrzymać równowagi za pomocą szyi. Jeździec musi się więc nauczyć podążać za tym ruchem konia. Można tego dokonać, utrzymując równowagę za pomocą kolan i podudzi mocno przylegających do boków konia niezależnie od jego ruchu. W praktyce można sobie pomóc, zapinając luźno puśliska na szyi konia. Początkujący jeździec może się ich przytrzymać bez przeszkadzania koniowi w ruchu. Takie ćwiczenia utrzymania równowagi ułatwią późniejszą naukę skoków przez wyższe przeszkody. Dlatego trzeba je wykonywać bardzo często.
Gdy jeździec zdobędzie wprawę w przechodzeniu przez kilka koziołków na wodzy skróconej, powinien pozostawić swego konia na zwykłej wodzy. Jeździec popędzając konia krzyżem i łydkami, utrzymuje delikatny kontakt między spokojnie leżącą ręką trzymającą wodze a pyskiem konia. Dopiero gdy koń opuści szyję i wyciągnie się na wodzy, jeździec będzie mógł przejechać przez koziołki. Na długość konia przed pierwszym koziołkiem jeździec powinien powoli oddać wodze do przodu i w dół i lekko unieść się do przodu w celu odciążenia grzbietu konia. Koń powinien przejechać przez koziołki ze schylonym nosem i rozluźnionymi mięśniami grzbietu.
Gdy jeździec nabierze wprawę, można zwiększyć odstępy między koziołkami, zmuszając w ten sposób konia do przejazdu w kłusie. Ze względu na to, że ruch konia w kłusie jest bardziej zamaszysty, początkujący jeździec może przytrzymywać się grzywy konia lub paska podgardlanego. Początkujący jeździec uczący się skoków przez przeszkody, często niepotrzebnie pociąga za wodze, zadając ból koniowi, a nawet powodując utratę równowagi konia.
Przez koziołki jeździec musi przejeżdżać zawsze prosto. Powinien on dostosować się elastycznie do ruchu konia i nisko ułożoną ręką z wodzami utrzymywać delikatny kontakt z pyskiem konia.
Jeżeli jeździec wykonał swoje zadania w kłusie, to dwa ostatnie koziołki ustawia się w odległości około 250 cm jeden na drugim. W wyniku tego powstaje mała przeszkoda o wysokości 40-50 cm, którą koń powinien pokonać w skoku. Jeździec podjeżdża do przeszkody w kłusie. Przygotowany krokami o jednakowym rytmie na dwóch pierwszych niskich koziołkach jeździec powinien wiedzieć, w którym momencie musi nastąpić skok. Może się więc do niego przygotować i może utrzymać równowagę w momencie skoku konia, nachylając tułów trochę do przodu. Zbyt głębokie nachylenie do przodu jest tu również błędem, podobnie jak i pozostanie w tyle za ruchem konia. Zbyt głęboko nachylony do przodu jeździec traci równowagę, ponieważ jednocześnie obcasy i kolana podciągnięte ma do góry, a podudzie ześlizguje się do tyłu. W wyniku tego jeździec traci oparcie w strzemionach i trzyma się tylko wodzy. Jeżeli w czasie odskoku konia tułów jeźdźca ześlizgnie się do tyłu, zamiast pójść za ruchem konia do przodu, jeździec nie będzie w stanie oddać wodzy naprzód w dół w kierunku pyska konia. Zamiast tego poderwie tylko głowę konia do góry i odbierze mu możliwość utrzymania równowagi,
Jeżeli kilka razy to się powtórzy, koń szybko zniechęci się do wykonywania skoków i będzie odmawiał ich wykonania lub ze strachu przed ręką jeźdźca przed każdym skokiem będzie sam zadzierał głowę do góry.
Wszystkie ćwiczenia na drągach i koziołkach trzeba tak długo powtarzać, aż dosiad jeźdzca i jego włączenie się w ruch konia zostaną zgrane w taki sposób, że nie będzie on popełniał dużych błędów. Dopiero wtedy można rozpocząć skoki przez większe przeszkody.
Ćwiczenie czyni mistrzem
Trening skoków przez przeszkody jeździec kontynuuje, stawiając po dwa koziołki w odstępie 7-7,5 m. Aby zapobiec "uciekaniu" konia w bok, na obydwa końce koziołka założone są drągi skrzyżowane pod kątem 110 stopni. Jeżeli koń wykonuje te dwa skoki w galopie, jeździec w żadnym wypadku nie może przerwać popędzania konia. Musi on aż do odskoku energicznie go popędzać. Gdyby tego nie czynił, prowokowałoby to konia do odmowy wykonania zadania. Konie gwałtownie najeżdżające na przeszkody trzeba uspokajać spokojnym kłusem i galopem między przeszkodami i nieregularnym wykonywaniem skoków. Dużą pomocą przy tym może być zawsze oddawanie wodzy i uspokajający głos jeźdźca. Konie podchodzące do przeszkody ociężale lub trwożliwie i podczas skoku wspinające się na przeszkodę, zamiast skakać przez nią, jeździec musi uaktywnić mocnym wypychaniem do przodu, a nawet jeżeli zajdzie potrzeba może użyć palcata. Miejsce, w którym stoi przeszkoda, jej kształt i wysokość powinny być często zmieniane na ujeżdżalni, aby podtrzymać stale uwagę konia. Między poszczególnymi skokami jeździec musi zawsze dobrze zastosować pomoce i z rozmysłem przygotować go do następnego skoku.
Ocena odskoku
Wymaga to rutyny, żeby przed przeszkodą rozpoznać moment odskoku i w porę na to się nastawić, Idealny punkt odskoku znajduje się około 1,5 m przed przeszkodą. Koń jednak nie zawsze trafia w ten punkt. Pozostaje mu wtedy wybór, albo wcześniej wybić się, albo podbiec do przeszkody i wybić się tuż przed przeszkodą. Obie możliwości są utrudnieniem dla jeźdźca w dostosowaniu się do ruchu konia. Ponieważ często tak się zdarza, że odskok nie wyjdzie dobrze, jeździec musi nauczyć się także w takich wypadkach odpowiedniej reakcji i podążania za ruchem konia. tylko ten jeździec, który w nieudanym odbiciu nie przeszkadza koniowi w skoku, może spróbować pokonać tzw. parkur (parcours) - dużą liczę przeszkód ustawionych w określonej odległości i na odpowiedniej wysokości na wytyczonej drodze.
Praca na koziołkach jest dobrym przygotowaniem do nauki oceny odskoku. Dzięki równomiernym odstępom dopasowanym do długości wykroku konia, jeździec poznaje miejsce, w którym koń powinien się wybić do skoku. Ta pomoc w ocenie odbicia odpada, gdy rozpatrujemy rozpatrujemy skok przez pojedyncze przeszkody. Wtedy można sobie pomóc, zaznaczając na ziemi idealny punkt wybicia i - od niego wymierzone - ostatnie trzy skoki galopu przed przeszkodą. Jeżeli jeździec nie trafi w zaznaczone miejsce pierwszego skoku galopu, może jeszcze w porę ostrożnie wyregulować długość wykroku dwóch następnych skoków galopu, stosując pomoce popędzające lub wypychające. Koń będzie wtedy mógł się znaleźć możliwie blisko idealnego punktu.
1. Ćwiczenie na piętę w dole.
Wchodząc po schodach, opieramy się na palcach, a piętę ciągniemy mocno do dołu. Dzięki temu trenujemy ścięgno w stopie i przyzwyczajamy się do odpowiedniej pozycji nogi w strzemieniu.
2. Ćwiczenie na wsiadanie.
Opieramy jedną nogę o taboret, krzesło, łóżko etc. Podnosimy drugą, i chwilę wytrzymujemy w takiej pozycji. Opuszczamy nogę i zmieniamy.
3. Ćwiczenie na półsiad
Stajemy w lekkim rozkroku, ręce przed siebie. Dość mocno uginamy kolana, pozostajemy w takiej pozycji przez paręnaście sekund. Z czasem zwiększamy czas jednego półsiadu.
4. Ćwiczenie na równowagę.
Stajemy na palcach, pięta w górze i opuszczamy. Stajemy na ok. 10 sekund i opuszczamy. Powtarzamy po 10-20 razy.
Robimy "jaskółkę" - jedna noga prosto, druga podniesiona, ręce w bok.
5. Ćwiczenie na mięśnie ud.
Przysiady - stajemy prosto, ręce przed siebie. Uginamy kolana, ruch w dół i wyprostowanie.
6. Ćwiczenia na mięśnie łydek.
Bierzemy zwykłą skakankę i skaczemy. Można ją zakupić na przykład w sklepie sportowym.
7. Ćwiczenie na głębszy dosiad.
Siadamy na krześle i podciągamy kolana w górę. Utrzymujemy je przez paręnaście sekund w takiej pozycji i opuszczamy.
8. Ćwiczenie na rozciągnięcie tułowia.
W prawą rękę bierzemy rękawiczki i za plecami, nad ramieniem przekładamy je do lewej ręki. Po paru razach zmieniamy rękę - lewa ręka nad ramieniem podaje rękawiczki prawej.
Drugim ćwiczeniem na rozciągnięcie kręgosłupa są skłony. Stoimy prosto, w lekkim rozkroku i sięgamy rękoma do palców stopy.
9. Ćwiczenie na anglezowanie.
Siadamy na krześle, podnosimy siedzenie, wypychając miednicę do przodu. Siadamy. Powtarzać w seriach po 10-20 razy.
Ćwiczenia na ziemi
Kolejnym krokiem będzie wykonanie kilku ćwiczeń jeszcze na ziemi. Przy ich wykonywaniu należy jednak pamiętać, by nie wymagać od swojego ciała więcej, niż jest to możliwe. Wszystkie ćwiczenia powinniśmy wykonywać ostrożnie, bez gwałtownych ruchów i w takim zakresie, na jaki pozwala nam stopień rozciągnięcia naszych mięśni!
Rozpocznijmy od skrętów wokół własnej osi z ramionami rozpostartymi na boki. Dzięki temu rozgrzejemy nie tylko ręce i barki, lecz także mięśnie skośne brzucha. Po takiej dawce ruchu przychodzi czas na skłony i rozciąganie kręgosłupa. Najlepiej zacząć od wyciągnięcia rąk do góry i rozciągania pleców poprzez delikatne przechylanie się raz w prawo, a raz w lewo z przytrzymaniem przez 10 sekund po każdej stronie. Następnie zwieszamy się ciałem w dół i próbujemy sięgnąć do palców u stóp bez zginania kolan.
Kiedy nasze plecy są już porozciągane, przychodzi czas na nogi. Najważniejszą ich częścią powinny być dla nas łydki. Aby przygotować je do pracy stajemy w rozkroku (na szerokość bioder) i wysuwamy jedną nogę do tyłu (jak w wypadzie), a tę z przodu lekko ugninamy w kolanie. Tylna stopa powinna być przyklejona do ziemi także piętą. Przytrzymujemy taką pozycję przez 10 sekund i zmieniamy nogę. Z kolei, aby rozciągnąć mięśnie ud, będziemy potrzebowali wysokiego stołka lub drabinki. Ćwiczenie to pomoże nam rozwiązać później problemy z wsiadaniem z ziemi. Jedną nogę opieramy na stołku tak, by była prosta i wyciągnięta tworzyła kąt 90 stopni z nogą, na której stoimy. Teraz wykonujemy skłon do wyciągniętej nogi, pamiętając przy tym, by plecy były cały czas proste. Nie schylamy się maksymalnie, by dotknąć czołem kolana - nasze plecy nie powinny zaokrąglić się podczas skłonu. Powtarzamy skłony 5 razy.
SIODŁO
Siodło to część rzędu końskiego stanowiąca siedzenie przeznaczone dla jeźdźca. Rusztowanie siodła to tzw. stelaż lub terlica, wykonany z drewna, metalu lub tworzywa sztucznego. Jego pokrycie to część wykonana z wyściółki (najczęściej z plastikowej pianki, dawniej ze słomy lub filcu) i obciągnięta skórą lub sztucznym materiałem. Chroni ona kręgosłup konia przed urazami oraz umożliwia mu swobodę poruszania. Kształt i wyprofilowanie siodła wpływa na dosiad i sylwetkę jeźdźca. Siodła są wytwarzane w różnych rozmiarach oraz ciężarach, tak, aby pasowały do różnych rodzajów koni i jeźdźców.
SIODŁANIE
Jak osiodłać konia? Siodło kładziemy na konia spokojnie, łagodnie, tak, by móc je swobodnie z włosem przesunąć do tyłu. W ten sposób wygładzamy na koniu sierść i unikamy wszelkich zawirowań sierści i ewentualnego pozostania na czapraku rozmaitych ciał obcych (słomy, plew), które mogą powodować odgniecenia lub inne urazy. Następnie przypinamy zwisający po prawej stronie konia popręg, tak tylko, aby był zaczepiony do przystuł po lewej stronie. Później zakładamy koniowi ogłowie, zapinamy pod-gardle (pasek podszczękowy).
ROZSIODŁANIE
Jak rozsiodłać konia? W stajni po rozkiełznaniu i uwiązaniu, odpinamy popręgi z lewej strony, zdejmujemy siodło – bierzemy je na lewe przedramię, prawa ręka podnosi popręg i kładzie go na siedzisko siodła stroną wewnętrzną do góry, aby mógł wyschnąć, jeśli koń się spocił. W ten sposób popręg nie ciągnie się po ziemi ani nie pęta się między nogami niosącego. Kładzie się siodło na koziołek, po uprzednim oddzieleniu czapraka, który należy wyszczotkować, by usunąć włosy lub inne nieczystości, i wysuszyć. Wyczyścić strzemiona, ponieważ woda i błoto powodują ich rdzewienie. Ze siodła należy zdjąć popręg i puścić go na całą długość, aby sechł równomiernie i nie plamił siedziska siodła.
WODZE
Wodze to skórzane, parciane lub gumowe pasy połączone z wędzidłem, przy pomocy których jeździec utrzymuje kontakt z pyskiem konia poprzez kiełzno i w ten sposób przekazuje koniowi sygnały.
Czym się różnią wodze od lejców? Lejce to dłuższe pasy wykorzystywane w podobnym celu, ale w powożeniu. Lejce też zalicza się do wodzy, tylko dłuższych i przeznaczonych nie do ujeżdżania, a do powożenia.
TRZYMANIE WODZY
Kciuki trzymane w górze, paznokcie jednej ręki trzymane naprzeciw paznokci drugiej ręki – taka pozycja sprzyja dobremu ułożeniu łokci, ponieważ paznokcie zwrócone do dołu powodują oddalenie się łokci od tułowia i usztywnienie ramion. Ramiona wolne, zgięte w połowie, łokcie opadające naturalnie powodują miękkie prowadzenie bez ciągnięcia. Ich rozluźnienie zapobiega zmęczeniu ramion i wiszeniu na pysku konia. Łokcie ciągle pozostają przy ciele, bez zbytniego opierania się o biodra, bez cofania ich do tyłu, aby nie wywierać żadnego ciągnięcia na wędzidło i aby nie powodować usztywnienia kręgosłupa jeźdźca. Oddalenie łokci od ciała jest zakazane z tego względu, że obciąża przedramię, usztywnia ręce i zmusza do działania na wodze w sposób niekontrolowany. Ręce oddalone od szyi konia nie opierają się na niej i nie opierają na niej wodzy. Wodze trzymane równolegle i nabrane tworzą korytarz, w którym porusza się koń. Zbliżenie rąk oznaczałoby zwężenie tego korytarza, koń byłby mniej zwrotny i niezdecydowany. Nie biorąc oparcia na szyi, ręce zachowują swobodę działania i nie ograniczają ruchów szyi. Przy normalnym prowadzeniu konia ręce są zwykłe trzymane nad kłębem, na wysokości przedniego łęku siodła. Ręce trzymane za wysoko nie są spokojne, trzymane nisko stają się twardymi dla pyska konia. W pewnych okolicznościach może się okazać konieczne oparcie rąk na szyi, a mianowicie przy zjeżdżaniu ze stromych stoków, kiedy się koń buntuje lub niepokoi, aby w ten sposób osłabić opór.
STRZEMIĘ
Strzemię – uzupełniająca część rzędu końskiego, wspomagająca wsiadanie na konia (zawsze z jego lewej strony) oraz utrzymywanie się w siodle w czasie jazdy.
Współcześnie pałąki wykonywane są przeważnie ze stali nierdzewnej, zawieszane na skórzanych pasach, tzw. puśliskach, po obu stronach siodła. Wyposażone są zazwyczaj w gumowe wkładki przeciw poślizgowi butów.
STOPY W STRZEMIONACH
Największy wpływ na układ nóg w siodle mają strzemiona i długość puślisk, dlatego warto dobrze je dopasować. Pierwszej regulacji dokonuje się z ziemi. Aby w miarę dobrze ocenić odpowiednią długość puślisk, należy przyłożyć dłoń zwiniętą w pięść przy zamku puśliska pod tybinką małą siodła i dopasować je do długości wyciągniętej ręki tak, aby strzemię znajdowało się pod pachą. Jest to jednak mało dokładny sposób dopasowywania, dlatego dokładną regulację przeprowadza się z siodła. Strzemiona są prawidłowo dopasowane, jeśli puszczone luźno wiszą dokładnie na wysokości kostki, a żeby wsadzić stopę w strzemię, musisz jedynie unieść palce stóp. Jeśli nie jesteś pewny, czy dobrze dokonałeś regulacji, poproś o pomoc osobę, która się na tym zna. Do nauki jazdy najlepiej jest dopasować strzemiona tak, jak opisałam to powyżej. Do skoków należy je skrócić o dziurkę lub dwie (daje to amortyzację i elastyczność), a do treningów ujeżdżenia wydłużyć (umożliwia najbardziej skuteczne działanie łydką). Należy pamiętać też o prawidłowym ułożeniu puślisk. Paski powinny być zawsze przekręcone do zewnątrz. Unikniesz dzięki temu obtarć. Jeśli posiadasz strzemiona ze skośnymi gumkami, to pamiętaj, że część, w której guma jest wyżej, musi być zwrócona do zewnątrz. Stopa (jej najszerszy punkt) powinna spoczywać w środku strzemienia, pięta powinna być skierowana w dół i w niej powinien być umiejscowiony środek ciężkości, natomiast czubki palców powinny być ułożone równolegle w stosunku do ciała konia, ewentualnie skierowane minimalnie na zewnątrz. Takie ustawienie daje pewne oparcie, stabilizuje sylwetkę oraz zapobiega wypadaniu strzemion podczas jazdy. Kolana i uda muszą przylegać do siodła i dawać stabilizację. To te części ciała odpowiedzialne są za utrzymanie równowagi na koniu. Łydki powinny leżeć tuż za popręgiem, a ich mięśnie powinny być rozluźnione. W prawidłowym dosiadzie zachowane są dwie pionowe linie proste, prostopadłe do podłoża. Jedna biegnie od barku przez łokieć i biodro do pięty jeźdźca, a druga łączy kolano z palcami stóp. Ważną informacją jest też fakt, że jeździec powinien siedzieć w najgłębszym punkcie siodła.
~Karina
